Sektor produkcji wiązek w Polsce 2023

Ogólna sytuacja w branży

Krajobraz branży w ostatnich latach niewątpliwie się zmienia: produkcja wielkoskalowa ucieka z Polski ze względu na wysokie koszty pracy, a znacznie lepiej czują się w nas specjalizowani, mniejsi producenci. Bilans strat, kontraktów które uciekły w roku 2022 z Polski, jest mniej więcej taki:

• W połowie 2022 roku zgodnie z planem nastąpiło przeniesienie Aptiv Services Poland S.A. produkcji Volvo SPA do Zakładu w Serbii.
• Kolejny projekt Aptiv, VW ID Buzz, po jego uruchomieniu w Polsce, został przetransferowany pod koniec 2022 roku do fabryki w Inneu w Rumunii gdzie jest obecnie kontynuowany.
• SEWS z Żywca planuje stopniowy transfer części zleceń poza Polskę, tym razem do Albanii: ‘Będziemy również kontynuować działania związane ze wsparciem uruchomienia siostrzanej spółki w Albanii i transferem wybranych linii produkcyjnych do tamtejszego zakładu produkcyjnego’ czytamy w tegorocznym sprawozdaniu zarządu.
• W perspektywie z jednej strony wzrostu zapotrzebowania klientów na wyroby Rimaster Poland, ale z drugiej strony ograniczonych zdolności produkcyjnych oraz przestrzeni produkcyjno-magazynowych, spółka kontynuowała transferowanie produkcji wyrobów do jednostki powiązanej, znajdującej się w Serbii.
• Nieco inną taktykę stosuje Mekoprint: od 2019 roku Grupa Mekoprint sukcesywnie rozwija działalność w Ukrainie poprzez swoją spółkę zależną Mekoprint Ukraine LLC. We współpracy z ukraińską spółką i niższymi kosztami pracy, zarząd polskiej spółki upatruje jednej z głównych przewag konkurencyjnych i podstaw dalszego wzrostu.
• Identycznie ma się sprawa w przypadku SE Bordnezte Polska Sp. z o. o., która od lat współpracuje ze SE Bordnetze Ukraina TOV, produkującą wiązki elektryczne z powierzonego materiału. Wyprodukowane wyroby są sprzedawane do SEBN SE, a następnie do klienta (VW) lub bezpośrednio do klienta zewnętrznego. Obroty realizowane w kooperacji z Ukrainą stanowią ok. 70% obrotów SE Bordnezte Polska Sp. z o. o.
• W trend ścisłej kooperacji z filiami ulokowanymi w krajach o niższych kosztach pracy wpisuje się także polska WH Technologies - tutaj wybór padł na Rumunię (szeroko opisujemy ten proces w wywiadzie dla naszej redakcji).

Dlaczego tak się dzieje? Oczywiście winne są koszty pracy, o czym jasno i bez owijania w bawełnę mówi Rimaster: ‘Koszty związane z utrzymaniem pracowników, spadająca konkurencyjność spółki na rynku międzynarodowym w odniesieniu do podmiotów zagranicznych stanowi poważne zagrożenie. Zagrożeniem dla spółki jest utrata klientów (zwłaszcza kluczowych) przez zwiększone koszty utrzymania pracowników, brak ich dostępności na rynku lokalnym, potrzeba większego zatrudnienia pracowników po wyższych kosztach przez agencję, a w konsekwencji konieczność przenoszenia projektów do tańszych jednostek produkcyjnych w grupie lub w najgorszym wypadku utrata całkowita projektów czy klientów’.

I jeszcze Adam Jezierski z JB Sp. z o.o.: ‘Produkcja wiązek wymaga pracy ludzkich rąk, ciężko jest zautomatyzować produkcję całkowicie, można się wspomagać zaawansowanymi maszynami, jednak nie wyeliminujemy człowieka w 100-procentach. […]  Z drugiej strony, koszty pracy rosną z roku na rok i albo będziemy optymalizować proces produkcji lub przeprojektowywać sam produkt, aby produkcja była bardziej opłacalna, albo produkt będzie stawał się coraz droższy, a my będziemy tracić pozycję konkurencyjną. Patrząc na prognozy choćby płacy minimalnej, jeśli wzrost kosztów pracy nie zostanie przystopowany, w długim terminie atrakcyjność firm polskich na rynkach światowych może ucierpieć, będziemy po prostu za drodzy vs. producenci z Europy wschodniej, Ukrainy czy Rumuni’.

Jednak oczywiście są też i pozytywne zmiany, staliśmy bowiem beneficjentami trendów gospodarczych i bieżącej sytuacji geopolitycznej. Polska staje się centrum łańcucha dostaw produkcji pojazdów EV, z czego korzysta również branża wiązek. O wdrażaniu nowych projektów z dziedziny elektromobilności informował SEWS-Cabind, a zakłady Aptiv w Jeleśni i Żywcu mają stać się europejskim centrum tego typu produkcji: w 2023 roku zakład w Jeleśni spodziewa się zwiększonej produkcji dla Volvo Electric oraz przewodów do innych samochodów elektrycznych, produkcja wiązek do EV planowana jest w przyszłości także w Żywcu. W roku 2023 PKC wygrała przetargi na nowe projekty produkcji wiązek elektrycznych dla klienta MAN, co spowodowało otwarcie nowej hali produkcyjnej w Starachowicach. Dodatkowo spółka przejęła zakład produkcyjny w Tczewie od firmy KTP (należącej do Grupy PKC / Motherson) i przeniosła tam część produkcji ze Starachowic co umożliwiło utrzymanie miejsc pracy dla 200 pracowników KTP. I w końcu to elektromibilności zawdzięczamy takie inwestycje jak Phoenix Contact e-Mobility czy Nexans.

Polska jest też - tutaj trzeba dodać niestety – beneficjantem wojny w Ukrainie. W związku z kryzysem na Ukrainie przeniesiono części produkcji dla modeli Skoda Scala i Kamiq do zakładu Aptiv w Jeleśni, jednakże przy dalszej kontynuacji części produkcji u podwykonawcy na Ukrainie. W końcówce roku 2022 niemiecki MAN zdecydował się na przeniesienie produkcji wiązek do swoich ciężarówek do PKC w Starachowicach.

Poszczególne firmy w Polsce rozwijają się też stricto organicznie, czego idealnym przykładem jest wspomniany wyżej PKC Group. MAN nie tylko zadecydował o przeniesieniu produkcji wiązek do Polski, ale w maju 2023 zakończył dużą rozbudowę własnego zakładu w Niepołomicach. MAN generalnie jest idealnym przykładem międzynarodowego charakteru całego przemysłu motoryzacyjnego, gdzie decyzje o przenoszeniu olbrzymich projektów są codziennością. W listopadzie 2022 MAN drastycznie zredukował o 800 osób załogę zakładu produkcji autobusów w Starachowicach (500 z nich przechwycił PKC), a kilka miesięcy później rozbudował zakład w Niepołomicach. Koniec końców PKC zdołał znacznie zwiększyć swoje operacje w Polsce: uruchomiono nowy projektu MAN NHMR, który przyniósł firmie niemal dwukrotny wzrost obrotów, z 84 mln PLN w poprzednim roku do blisko 200 mln PLN.

© Rimaster