Ponad 600 mld PLN na transformację energetyczną w Polsce do 2030 roku

Wyliczenia ekspertów EY, opisane w raporcie pt. „Polska ścieżka transformacji energetycznej”, wskazują na konieczność modernizacji polskiej energetyki. Niestety - mimo działań osłonowych - działania te przekraczają możliwości inwestycyjne krajowych przedsiębiorstw. Polska zrealizowała unijne cele wyznaczone na 2020 r. ograniczając emisję gazów cieplarnianych o 20% w porównaniu z rokiem 1990. W tym czasie udział odnawialnych źródeł w końcowym zużyciu energii utrzymał się na poziomie 16,1%, przekraczając wyznaczony przez UE cel określony na poziomie 15%.

— Znajdujemy się obecnie w momencie przełomowym dla europejskiej energetyki. Wielu ekspertów twierdzi, że mamy do czynienia z największym od lat 70-tych XX w. kryzysem energetycznym. Od wspólnego wysiłku całego sektora energetycznego, państw członkowskich i instytucji unijnych zależy w jakiej kondycji i kiedy wyjdzie z tego kryzysu gospodarka Unii Europejskiej. Jestem przekonany, że Polska może trwający kryzys wykorzystać do budowy silnej, niezależnej, przyjaznej środowisku i solidarnej energetyki. Rozwój odnawialnych źródeł energii jest konieczny, jeśli chcemy budować energetykę nieobciążaną kosztami zakupu emisji CO2. Niestety są to gigantyczne potrzeby inwestycyjne. W związku z tym liczymy na wsparcie sektora energetycznego środkami z funduszy europejskich. Przygotowany raport „Polska ścieżka transformacji energetycznej” pozwala zrozumieć, w jakim punkcie na drodze rozwoju energetyki i wyjścia z kryzysu znajdujemy się obecnie. Niebagatelne znaczenie ma tutaj ewolucja, której polska elektroenergetyka dokonuje konsekwentnie od 1989 roku, kiedy to odzyskaliśmy suwerenność gospodarczą — powiedział Wojciech Dąbrowski, prezes Rady Zarządzającej Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej, prezes GK PGE.

Szacunek luki inwestycyjnej na transformację energetyczną w latach 2021-2030 [mld EUR]

Zakres transformacji polskiej energetyki jest znacznie szerszy i bardziej kosztowny od przeciętnego w pozostałych krajach unijnych. Sektor energetyczny w Polsce, z uwagi na uwarunkowania historyczne oraz geopolityczne był zdominowany przez paliwa kopalne - węgiel kamienny i brunatny. Obecnie wspiera realizację europejskiej polityki klimatycznej przyczyniając się do spełnienia celów UE poprzez realizację inwestycji w OZE i w inne technologie zmniejszające emisje GHG, poprawę efektywności energetycznej oraz redukując emisję zanieczyszczeń. Stopniowo i konsekwentnie zwiększany udział energii wytwarzanej ze źródeł niskoemisyjnych oraz bezemisyjnych, powoduje, iż wpływ produkcji energii w Polsce na środowisko naturalne systematycznie spada. Redukcja emisji GHG w sektorze wytwarzania energii elektrycznej i ciepła od 1988 do 2020 roku wyniosła 47%, a w ciągu ostatnich 10 lat - 20%.

Największe grupy energetyczne realizują obecnie zaawansowane, ambitne plany rozwoju nisko- i zeroemisyjnych źródeł wytwarzania oraz sieci dystrybucyjnych. Biorą na siebie większość ciężaru organizacyjnego, technologicznego i finansowego, wynikającego z transformacji energetycznej Polski. Trwa realizacja strategicznych dla bezpieczeństwa energetycznego kraju inwestycji zmieniających oblicze polskiej energetyki - projektów jądrowych, największych na Bałtyku morskich farm wiatrowych, przemysłowych farm fotowoltaiczne oraz wielkoskalowych i lokalnych magazynów energii.

Jak wskazują w raporcie eksperci EY, kompleksowe potrzeby inwestycyjne polskiej energetyki wraz z ciepłownictwem wynoszą aż 135 mld EUR (ponad 600 mld PLN) do roku 2030. Ta perspektywa jest spójna z harmonogramem wdrażania nowych założeń unijnego pakietu regulacji „Fit for 55” zakładającego redukcję emisji gazów cieplarnianych do 2030 r. o 55% w stosunku do poziomów z 1990 r. (wcześniejsze założenia mówiły o redukcji o 40%).

Możliwość pokrycia luki inwestycyjnej z wykorzystaniem środków finansowych UE i środków z budżetu państwa [mld EUR]

Zgodnie z szacunkami EY potencjał inwestycyjny czterech największych grup energetycznych, tj. PGE, Enei, Tauronu i Energi, w latach 2021-2030 - z uwzględnieniem bezpiecznego, lecz już wysokiego poziomu zadłużenia - wynosi prawie 29 mld EUR. Wyceny te zostały oparte o zaktualizowaną sytuację ekonomiczną spółek, analizę ich planów inwestycyjnych i związanych z nimi dodatkowych przepływów pieniężnych. Oznacza to, że nawet po uwzględnieniu wielkiego zaangażowania wszystkich pozostałych uczestników rynku w modernizację sektora, pozostaje do zapełnienia znacząca luka inwestycyjna, która powinna zostać pokryta ze środków dostępnych w ramach funduszy unijnych i krajowych oraz efektywności ich wykorzystania. Autorzy raportu wyliczyli, że w żadnym scenariuszu środki unijne nie pokryją luki w 100% i w efekcie wyniesie ona nie mniej niż 8 mld EUR. Środki z UE będą również wykorzystane na inwestycje w innych sektorach gospodarki, takich jak np. gazownictwo i transport oraz przez gospodarstwa domowe. Energetyka nie będzie zatem jedynym beneficjentem dostępnych funduszy. W perspektywie 2030 roku, środki finansowe polskich grup energetycznych i innych inwestorów oraz dostępne w ramach unijnych instrumentów mogą być niewystarczające do pokrycia całkowitych nakładów inwestycyjnych na transformację energetyczną zarówno w segmencie wytwarzania, jak również dystrybucji. Konieczne jest zatem poszukiwanie dalszych źródeł wspierających finansowanie inwestycji.

Jak wskazują autorzy raportu, kumulacja wydatków inwestycyjnych przypadnie na lata 2023-2030 i w konsekwencji może istotnie wpływać na kondycję finansową polskich spółek energetycznych. Planowanie dalszego rozwoju sektora energii wymaga bardzo silnego wsparcia funduszami na kontynuację transformacji energetycznej w dłuższej perspektywie. W warunkach recesji gospodarczej i rosnącego ubóstwa energetycznego istnieje zagrożenie, że transformacja energetyczna może przebiegać wolniej lub nawet całkowicie się zatrzymać. Wyliczenia ujęte w raporcie EY wskazują, że długoterminowo skala inwestycji i wyzwań polskiej energetyki dążącej do osiągnięcia zeroemisyjności w 2050 r. może wynieść nawet 200 mld EUR, czyli ponad 900 mld PLN.

Źródło: pkee.pl; smart-grids.pl

Zapraszamy 15 września 2023 na TEK.day Gdańsk, zapisz się już dziś!