Kazachskie firmy w centrum afery reeksportowej: Zaawansowana elektronika trafia do Rosji
Portal śledczy The Insider ujawnił, że kazachskie firmy kupują na Zachodzie zaawansowane urządzenia służące do produkcji systemów walki elektronicznej, a następnie sprzedają je do Rosji. W latach 2023-2024 przedsiębiorstwa zarejestrowane w tym kraju zakupiły produkty renomowanych koncernów, takich jak niemiecka Rohde & Schwarz, francuska Safran Data Systems czy amerykańska Mini-Circuits, by reeksportować je do rosyjskich odbiorców, objętych sankcjami.
Portal wskazuje, że zarejestrowane w Kazachstanie przedsiębiorstwa zakupiły w latach 2023-2024 produkty między innymi takich firm, jak niemiecka Rohde & Schwarz, francuska Safran Data Systems, czy amerykańska Mini-Circuits. A potem reeksportowały je do Rosji. Według dziennikarzy jedna z firm, Askarlab, od listopada 2023 roku nabyła sprzęt radiowy o wartości około 2 mln USD. Działania te to przykład omijania międzynarodowych restrykcji nałożonych na Rosję po inwazji na Ukrainę, wskazują śledczy.
„Podwójne zastosowanie” i gra na sankcjach
Towary, o których mowa, są nazywane „produktami podwójnego zastosowania”, gdyż mogą być wykorzystywane zarówno w cywilnych, jak i wojskowych zastosowaniach. Są one eksportowane do firm w Kazachstanie, które z kolei sprzedają je rosyjskim przedsiębiorstwom, objętym zachodnimi sankcjami.
Portal śledczy dotarł do korespondencji, w której dyrekcja jednej z kazachstańskich spółek zapewniała, że dostarczy objętej sankcjami rosyjskiej firmie Dipol sprzęt hiszpańskiego Keysight Technologies. Według jednego z ekspertów wojskowych, urządzenia tego producenta – podobnie jak wielu innych – znajdują zastosowanie w pracach nad rozwojem i modernizacją rosyjskich satelitów przeznaczonych do wywiadu elektronicznego.
W ramach śledztwa dziennikarze The Insider zastosowali również prowokacje. Podszywali się pod przedstawicieli moskiewskich firm zainteresowanych zakupem sprzętu za pośrednictwem kazachskich przedsiębiorstw. Podczas rozmów oferowano im bezpośredni kontakt z przedstawicielami producentów rezydującymi w Kazachstanie.
Centralna Azja na trasie sankcyjnych towarów
Od czasu wprowadzenia zachodnich sankcji wiele krajów Azji Centralnej stało się pośrednikami w dostarczaniu towarów do Rosji. W szczególności Kazachstan, Kirgistan i Uzbekistan zaczęły odgrywać kluczową rolę w tranzycie produktów, z czego czerpią znaczne zyski. Wystarczy wspomnieć, że PKB środkowoazjatyckich krajów (za wyjątkiem Turkmenistanu) wzrósł w ostatnich dwóch latach znacząco. Regularnie pojawiają się informacje o dodawaniu kolejnych przedsiębiorstw z tych krajów do list podmiotów objętych restrykcjami przez USA czy Wielką Brytanię.