Tragiczne koszty elektrośmieci i nowe wysiłki w recyklingu

© Materiały prasowe

Elektrośmieci, czyli odpady elektroniczne, stanowią coraz większy problem na świecie. Jak podaje CBS News, każdego roku produkujemy około 50 mln ton takich odpadów. Niestety, tylko 20% z nich jest przetwarzanych w sposób bezpieczny i zgodny z przepisami. Reszta trafia na wysypiska śmieci, często w krajach globalnego Południa, gdzie stwarzają poważne zagrożenia dla zdrowia i środowiska.

W Ghanie, na przykład, elektrośmieci z Zachodu są „wydobywane” w poszukiwaniu cennych metali i innych materiałów. Proces ten, znany jako „miejskie wydobycie”, jest niebezpieczny i szkodliwy, a często angażuje się w niego dzieci. Mimo to, dla wielu osób jest to jedyna szansa na zarobek. Niesamowite jest to, że w tonie smartfonów znajduje się 100 razy więcej złota niż w tonie rudy złota.

Dzieci nawet w wieku 10 lat pracują i czasami żyją wśród toksycznych odpadów, zdesperowane w poszukiwaniu skromnego wynagrodzenia. - Te miejsca nie istniałyby bez popytu na materiały, które są z nich wydobywane — mówi Muntaka Chasant, dokumentujący życie osób żyjących na marginesie społeczeństwa.

© Materiały prasowe

Na wysypiskach, gdzie nie można wydobywać metali, odpady często są spalane, aby wyekstrahować z nich minerały. Chasant mówi, że skutkuje to narażaniem ubogich miejskich dzieci na kontakt z ołowiem. Zachęca on jednak by dostrzec w tej sytuacji pewne niuanse – rzeczywistość jest mroczna, ponieważ, jak mówi, „elektrośmieci dają możliwości awansu społecznego\".

Anita Asamoah, chemik środowiskowy z Komisji Energii Atomowej Ghany, obserwowała unoszący się nad domami i targami żywnościowymi dym i zaczęła zastanawiać się, czy toksyczne substancje mogą być na tyle wszechobecne, że przenikają nawet do mleka matek. Badania mleka matki, które przeprowadziła, wykazały obecność PCBs – szkodliwych substancji chemicznych. - To są trujące substancje, które mogą prowadzić do śmierci, mogą powodować choroby takie jak nowotwory — powiedziała — A niemowlęta są jeszcze bardziej podatne na te chemikalia.

Niedokładne metody recyklingu generują większe ilości odpadów, które przenikają do gleby. W Akrze zanieczyszczenia i mikroplastiki dostają się do pobliskiej rzeki i oceanu. A na plaży można znaleźć plastiki, które nie są mikroskopijne. Rybacy opowiadali, że ich sieci niszczą się, ponieważ ich codzienne połowy często obejmują elektrośmieci, takie jak lodówki i laptopy. - To nie powinno znajdować się w pobliżu oceanu — powiedział jeden z rybaków — To szkodzi.

Vincent Kyere, który nazywa siebie „magistrem handlarzem złomem”, jest doktorem, który od ponad dekady prowadzi badania na wysypisku w Akrze, a także na starszym, pobliskim wysypisku znanym jako Agbogbloshie. - To są wasze odpady — powiedział — więc nie wysyłajcie nam swoich odpadów, mówiąc, że 'To jest używane, możemy to wykorzystać.'

© Materiały prasowe

CBS News Sunday Morning skontaktowało się z Apple, największym sprzedawcą telefonów komórkowych w USA, ale firma nie udzieliła komentarza w tej sprawie.

Mark Newton, dyrektor ds. zrównoważonego rozwoju w Samsung U.S., jednej z największych firm elektronicznych na świecie, podkreśla, że każdy uczestnik procesu produkcji i dystrybucji produktów ponosi swoją część odpowiedzialności.

Dziennikarze zostali zaproszeni do sklepu Samsunga w Palo Alto w Kalifornii. Newton powiedział, że każdy produkt jest projektowany z myślą o ostatecznym końcu jego życia. - Oczywiście chcemy zachęcać do najnowszej technologii — mówi Newton — Ale co jest teraz fajne, to fakt, że nasze najwydajniejsze produkty są wykonane w 20% z recyklingowanego plastiku, 20% z recyklingowanego szkła, a 20% z recyklingowanych metali.

W tylnej części sklepu Samsunga znajduje się pierwszy etap ich procesu recyklingu, gdzie firma przyjmuje elektronikę wszystkich marek. Dziennikarze zapytali przedstawiciela Samsunga, dlaczego w Afryce istnieje tylko jedno centrum recyklingu, zlokalizowane w RPA, zastanawiając się nad brakiem takich placówek w innych potrzebujących regionach, takich jak Ghana czy Nigeria. Otrzymali odpowiedź, że Samsung intensywnie pracuje nad rozbudową swojej globalnej sieci zbierania elektrośmieci.

W Stanach Zjednoczonych, będących jednym z największych producentów elektrośmieci, działania recyklingowe firmy Samsung opierają się głównie na samoregulacji. Kraj ten nie ratyfikował międzynarodowej konwencji Bazylejskiej, która uzyskała poparcie 191 innych państw.

Jim Puckett, założyciel Basel Action Network, organizacji monitorującej prawidłowy recykling, wskazuje, że konwencja ta miała na celu zaradzenie problemowi niebezpiecznych odpadów trafiających do krajów rozwijających się. Wskazuje on na silny lobbing przeciwny ograniczeniom handlowym w zakresie odpadów, co doprowadziło do rozwoju handlu eksportowego, gdy koszty właściwego zarządzania niebezpiecznymi odpadami wzrosły.

© Materiały prasowe

W Ghanie dr Kyere prowadzi inicjatywę recyklingu w ramach Mountain Research Institute, działającą na terenie wysypiska. Zwraca on uwagę, że wiele niebezpiecznych odpadów trafia do krajów rozwijających się pod pretekstem, że są to przedmioty „do naprawy\". Jego projekt choć skromny, oferuje jedno z możliwych rozwiązań tego problemu. Poprzez zakup kabli, dr Kyere stara się zniechęcić ludzi do ich spalania, tworząc alternatywne źródła utrzymania. Kyere podkreśla, że celem nie jest zamknięcie wysypiska, lecz znalezienie lepszego sposobu na jego funkcjonowanie. Jego grupa współpracuje z firmą Fairphone, założoną przez holenderskiego aktywistę i przedsiębiorcę Basa van Abela, który początkowo skupiał się na problemach związanych z wydobyciem surowców. Van Abel doszedł do wniosku, że istnieje potencjał w zachowaniu i ponownym wykorzystaniu cennych materiałów, które już zostały wydobyte z Ziemi. Podkreśla on, że transformacja energetyczna wymaga minerałów, które można pozyskiwać nie tylko z kopalń, ale także z recyklingu produktów, które już używamy.

Bas van Abel krytykuje krótką żywotność produktów, które trafiają na wysypiska. Podkreśla, że producenci powinni brać pod uwagę „koniec życia” produktu już na etapie jego projektowania. - Obecnie jesteśmy zachęcani do wyrzucania rzeczy, ponieważ zakup nowego produktu jest tańszy niż jego naprawa — zauważa van Abel.

© Materiały prasowe

Badania nad praktykami wydobywczymi skłoniły holenderskiego przedsiębiorcę do założenia firmy Fairphone, której celem jest stworzenie telefonu komórkowego, który będzie bardziej przyjazny dla środowiska, łatwiejszy w naprawie i recyklingu, a także trwalszy, co ma na celu ograniczenie ilości odpadów elektronicznych. - Niestety, telefony i inne urządzenia elektroniczne są zaprojektowane w taki sposób, że nie można ponownie wykorzystać ich komponentów — mówi van Abel — W rezultacie, cały produkt trafia do pieca, gdzie jest spalany, aby wydobyć z niego minerały. To

bardzo nierozsądny proces. Jest to absurdalne, żeby coś, co wymagało tak dużo wysiłku w produkcji, trafiało do spalarni. Większość śladu węglowego telefonu powstaje podczas jego produkcji. Dlatego najlepiej jest używać go jak najdłużej.

Van Abel porównuje swój Fairphone do klocków Lego ze względu na jego wymienne, modułowe części. Bateria nie jest przyklejona, co ułatwia jej recykling lub wymianę. To samo dotyczy obiektywu aparatu i ekranu. Fairphone, który niedawno został wprowadzony na rynek amerykański i kosztuje do 700 USD za sztukę, ma pół miliona klientów na całym świecie – co świadczy o sukcesie koncepcji. Amerykanie wymieniają swoje telefony komórkowe średnio co dwa i pół roku; Fairphone jest objęty pięcioletnią gwarancją.

Van Abel stwierdza: - Jeśli używasz telefonu dwa razy dłużej, potrzebujesz wyprodukować tylko połowę ilości telefonów i generujesz połowę ilości elektrośmieci. To bardzo prosta kalkulacja.

Problem elektrośmieci jest złożony i wymaga wspólnych działań producentów, konsumentów, rządów i organizacji międzynarodowych. Kluczowe jest projektowanie produktów z myślą o ich końcu życia, promowanie długotrwałego użytkowania i odpowiedzialnego recyklingu, a także wdrażanie skutecznych przepisów dotyczących eksportu i przetwarzania elektrośmieci.

Tylko poprzez współpracę i innowacje możemy zmniejszyć tragiczne skutki elektrośmieci dla ludzi i środowiska.

Źródło: CBS News

Zapraszamy na TEK.day Wrocław, 14 marca 2024. Zapisz się już dziś!

© tek.info.pl