Polskie inwestycje wśród strategicznych projektów UE

Projekt recyklingu baterii POLVOLT, realizowany przez Elemental Battery Metals, koncentruje się na odzysku niklu, miedzi, kobaltu, litu, manganu oraz metali z grupy platynowców. Jego celem jest nie tylko ograniczenie zależności UE od importu, ale też zamknięcie obiegu materiałów wykorzystywanych w elektromobilności i magazynowaniu energii.

Drugim przedsięwzięciem jest zakład separacji pierwiastków ziem rzadkich w Puławach, prowadzony przez spółkę Mkango Polska – zależną od brytyjskiego Mkango Resources. Instalacja powstaje na działce dzierżawionej od Grupy Azoty i ma odegrać istotną rolę w zabezpieczeniu dostaw m.in. neodymu, wykorzystywanego do produkcji silnych magnesów, niezbędnych w przemyśle motoryzacyjnym i energetyce wiatrowej.

Oba polskie projekty znalazły się na ogłoszonej właśnie przez Komisję Europejską pierwszej w historii liście 47 inwestycji strategicznych wspieranych w ramach unijnej ustawy o surowcach krytycznych (Critical Raw Materials Act – CRMA). To dokument wyznaczający nowy kierunek dla wspólnotowej polityki przemysłowej – zorientowanej na uniezależnienie UE od importu kluczowych surowców, zwłaszcza z rynków azjatyckich. Unia stawia nie tylko na zwiększenie wydobycia metali ziem rzadkich w Europie, lecz także na rozwój ich przetwarzania, recykling oraz poszukiwanie alternatywnych materiałów.

Zgodnie z założeniami CRMA, do 2030 roku państwa członkowskie mają zwiększyć krajowe wydobycie surowców o co najmniej 10%, przetwarzanie – o 40%, a poziom recyklingu – o 25%. Wybrane projekty obejmują wszystkie etapy łańcucha wartości: od eksploatacji złóż, przez zaawansowane technologie separacji, aż po ponowne wykorzystanie metali zawartych w zużytym sprzęcie i bateriach.

Na liście znalazły się inwestycje z 13 krajów Unii Europejskiej, w tym z Belgii, Francji, Niemiec, Szwecji czy Finlandii. Najwięcej projektów – aż 22 – dotyczy litu, jednego z kluczowych pierwiastków wykorzystywanych w akumulatorach. Kolejne pozycje zajmują inicjatywy związane z niklem (12), kobaltem (10), manganem (7) i grafitem (11) – surowcami niezbędnymi dla rozwoju europejskiego przemysłu bateryjnego i elektromobilności. Część przedsięwzięć koncentruje się również na innych pierwiastkach o znaczeniu strategicznym, takich jak magnez czy wolfram, istotnych dla sektora obronnego.

Wiceszef KE i komisarz ds. strategii przemysłowej, Stephane Sejourne, podkreślił, że Europa musi wyciągnąć wnioski z doświadczeń pandemii i wojny w Ukrainie. – Dekarbonizacja nie jest możliwa bez surowców. Potrzebujemy galu do paneli słonecznych i miedzi do transportu energii elektrycznej, metali ziem rzadkich do budowy radarów, sonarów i systemów celowniczych. Nie ma przemysłu bez miedzi, aluminium czy manganu, które wzmocnią nasze stopy stali – zaznaczył.

- W tym momencie jesteśmy w 100 proc. zależni od rafinowanych surowców z Chin. Dlatego musimy stworzyć ramy prawne, które pomogą uniknąć tych zależności. Musimy więcej wydobywać i otworzyć więcej kopalń w Europie, więcej przetwarzać i więcej materiałów poddawać recyklingowi. Musimy także zdywersyfikować nasz import, aby żaden kraj trzeci nie odpowiadał za więcej niż 65 proc. naszej rocznej konsumpcji - ocenił komisarz.

Wszystkie wybrane projekty spełniają kryteria środowiskowe i społeczne oraz wykazują wyraźne korzyści transgraniczne dla UE. Łączne potrzeby inwestycyjne oszacowano na 22,5 mld EUR. Komisja zapowiada uproszczenie procedur administracyjnych – maksymalny czas wydawania pozwoleń ma wynosić 27 miesięcy dla projektów wydobywczych i 15 miesięcy dla pozostałych. Dziś procesy te trwają nawet dekadę.

Zapraszamy na TEK.day Gdańsk, 11 września 2025. Zapisz się tutaj!