Dwie polskie firmy kosmiczne z kontraktem dla ESO

European Southern Observatory (ESO) jest międzynarodową organizacją naukową, założoną w 1962 roku przez 16 państw europejskich (w tym Polskę) oraz Chile i prowadzącą zaawansowane obserwacje astronomiczne. Na chilijskiej pustyni Atacama, zapewniającej unikalne w skali globu warunki do obserwacji nieba, powstaje największy na świecie teleskop, którego kopuła będzie kryła niezwykle precyzyjny instrument optyczny ze zwierciadłem głównym średnicy aż 39 metrów. ELT pozwoli na uchwycenie 25 razy więcej światła niż aktualnie największy teleskop optyczny świata o średnicy ponad 8,2 m, VLT (Very Large Telescope).

© European Southern Observatory (ESO)

Spółki N7 Space oraz ITTI wygrały przetarg i od marca br. uczestniczą w pracach związanych z rozwojem głównego oprogramowania sterującego teleskopem i jego podsystemami. Central Control System (CCS) jest odpowiedzialny za realizację funkcji na poziomie systemowym oraz za bezpieczeństwo. Zadaniem CCS jest integracja wielu układów regulacji, obejmujących zarówno czujniki elektromechaniczne, jak i detekcję obiektów na niebie. Centralnym elementem CCS jest podsystem sterujący zwierciadłami teleskopu w czasie rzeczywistym (Telescope Realtime Executor, TREx), którego zadaniem jest stabilizacja obrazu oraz korekcja zakłóceń. Interfejs do systemów sterowania instrumentami umożliwia prowadzenie obserwacji naukowych. Gdy system sterowania kieruje do CCS polecenie wycelowania teleskopu w dane ciało niebieskie, on rozkłada to żądanie na operacje w poszczególnych podsystemach teleskopu: wstępne ustawienie głównej konstrukcji, by wskazywała cel, obrót kopuły, wysterowanie zwierciadeł tak, by uzyskać jak najlepszy obraz w odniesieniu do położenia celu, a także wstępna kalibracja aparatury śledzenia gwiazd prowadzących w celu dalszej korekty parametrów optycznych teleskopu.

Celem budowy ELT jest m.in. poszukiwanie egzoplanet podobnych do Ziemi krążących w ekosferach innych gwiazd, gdzie mogłoby istnieć życie. Ekstremalnie Wielki Teleskop wniesie również fundamentalny wkład w kosmologię poprzez badanie natury ciemnej materii i ciemnej energii. Inne kluczowe obszary nauki związane z projektem obejmują badanie gwiazd w naszej Galaktyce i poza nią, czarnych dziur, ewolucji odległych galaktyk, aż do pierwszych galaktyk w tak zwanych "wiekach ciemnych", najwcześniejszej epoce Wszechświata, zaledwie 380 tys. lat po Wielkim Wybuchu.

Uruchomienie Ekstremalnie Wielkiego Teleskopu planowane jest na 2028 rok.

Źródło: space24.pl